معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی شریف: رویکردی نوین برای ارتقای علمی و فناورانه
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی شریف به‌عنوان یکی از ارکان اساسی دانشگاه، نقش کلیدی در راهبری، جهت‌دهی و توسعه کمی و کیفی فعالیت‌های پژوهشی، فناورانه و کارآفرینی ایفا می‌کند. این معاونت، در مسیر تحقق اهداف توسعه علمی و صنعتی کشور و با هدف حفظ و تقویت جایگاه ملی و بین‌المللی دانشگاه در مرزهای دانش و فناوری، ضمن بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی، بر گسترش ارتباطات علمی با نهادهای ملی و بین‌المللی تمرکز دارد. از این منظر، توجه به فناوری‌های نوظهور به‌عنوان نیروی محرکه اصلی پیشرفت علمی و اقتصادی، در کانون مأموریت‌های این معاونت قرار گرفته است.
ایجاد ساختارهای پژوهشی، فناوری و نوآوری مناسب و به روز رسانی مأموریت ساختارهای موجود، در کنار توسعه ارتباطات و تعاملات دانشگاه و صنعت، توجه به توسعه زیرساخت‌های عمومی لازم نظیر کتابخانه مرکزی و مرکز خدمات آزمایشگاهی و علاوه بر آن تعامل با پارک علم و فناوری، به عنوان متولی توسعه زیست‌بوم نوآوری و کارآفرینی در دانشگاه و ناحيه اطراف آن، از جمله ابزارها و برنامه‌هایی است که به شكل‌گيری و توسعه كسب و كارهای دانش بنيان و تقويت بروندادهای پژوهشی و فناورانه دانشگاه کمک می‌کند.
ایجاد ساختارهای پژوهشی، فناوری و نوآوری مناسب و به روز رسانی مأموریت ساختارهای موجود، در کنار توسعه ارتباطات و تعاملات دانشگاه و صنعت، توجه به توسعه زیرساخت‌های عمومی لازم نظیر کتابخانه مرکزی و مرکز خدمات آزمایشگاهی و علاوه بر آن تعامل با پارک علم و فناوری، به عنوان متولی توسعه زیست‌بوم نوآوری و کارآفرینی در دانشگاه و ناحيه اطراف آن، از جمله ابزارها و برنامه‌هایی است که به شكل‌گيری و توسعه كسب و كارهای دانش بنيان و تقويت بروندادهای پژوهشی و فناورانه دانشگاه کمک می‌کند.
اهداف و سیاست‌گذاری‌های کلان معاونت پژوهش و فناوری
1) تقویت بنیان‌های علمی برای توسعه پایدار
- ارتقای تولید دانش در راستای حل مسائل کلان ملی و جهانی، با تأکید بر توسعه فناوری‌های پیشرفته و تحول‌آفرین.
- تدوین برنامه‌های پژوهشی منسجم برای ارتقای دانش و ارائه راه‌حل‌های عملی برای چالش‌های علمی و صنعتی.
- تقویت رویکردهای میان‌رشته‌ای برای پاسخ به نیازهای پیچیده جوامع علمی و صنعتی.
2) توسعه اکوسیستم نوآوری و فناوری
- ایجاد زیرساخت‌های لازم برای حمایت از فعالیت‌های فناورانه و نوآورانه با تمرکز بر فناوری‌های نوظهور همچون هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاک‌چین، نانوفناوری، انرژی‌های تجدیدپذیر، زیست‌فناوری و ...
- تسهیل فرآیند انتقال فناوری و تجاری‌سازی دستاوردهای علمی در جهت تقویت اقتصاد دانش‌بنیان.
3) بین‌المللی‌سازی فعالیت‌های علمی و پژوهشی
- گسترش تعاملات علمی و پژوهشی با دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی بین‌المللی از طریق مشارکت در شبکه‌های علمی و فناوری جهانی برای ارتقای جایگاه بین‌المللی دانشگاه.
- جذب پژوهشگران برجسته و ایجاد فرصت‌های همکاری بین دانشگاه و نهادهای بین‌المللی.
- تأمین بسترهای لازم برای حضور در پروژه‌های پژوهشی چندملیتی و کنسرسیوم‌های علمی.
- انتشار نتایج پژوهش‌ها، برگزاری همایش‌های علمی و سمینارها، و ترویج یافته‌های علمی با هدف افزایش آگاهی عمومی و تقویت جایگاه دانشگاه در سطح بین‌المللی.
4) تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه
- ایجاد و توسعه ارتباطات مؤثر میان دانشگاه و صنعت به‌منظور اجرای پروژه‌های کاربردی و انتقال دانش به صنایع مختلف.
- ارتقای نقش دانشگاه در رفع نیازهای جامعه از طریق پژوهش‌های کاربردی و نوآورانه در راستای انجام مسئولیت اجتماعی.
- سیاست‌گذاری برای تعمیق همکاری‌های راهبردی میان دانشگاه و صنعت در راستای تحقق مأموریت‌های ملی.
- بسترسازی برای اجرای طرح‌های بزرگ صنعتی و مشارکت در برنامه‌های ملی توسعه فناوری.
- کمک به نزدیک کردن پژوهش‌های دانشگاه به مسایل روز کشور و کاربردی شدن پایان‌نامه و رساله‌ها.
- کمک به ورود مرثرتر استاتید و دانشجویان به حل مسایل کاربردی کشور.
5) رهبری تحول دیجیتال در نظام پژوهشی
- پیاده‌سازی استراتژی‌های تحول دیجیتال برای تقویت زیرساخت‌های پژوهشی و فناوری.
- بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی و کلان‌داده برای ارتقای اثربخشی و کارآمدی پژوهش‌ها.
- توسعه بانک‌های اطلاعاتی پیشرفته و پلتفرم‌های دیجیتال برای مدیریت دانش و اشتراک‌گذاری یافته‌ها.
6) سیاست‌گذاری در جهت تقویت منابع انسانی و پژوهشگران برجسته
- طراحی سازوکارهایی برای جذب، حفظ و حمایت از استعدادهای برتر در حوزه‌های علمی و فناورانه.
- ارائه حمایت‌های هدفمند برای توانمندسازی اعضای هیئت‌علمی، دانشجویان و پژوهشگران.
- ایجاد محیطی انگیزشی برای ارتقای فرهنگ نوآوری و پژوهش.
ساختار سازمانی و حوزه‌های مدیریتی
معاونت پژوهش و فناوری از چهار مدیریت اصلی تشکیل شده است که هر کدام نقشی حیاتی در تحقق اهداف کلان پژوهش و فناوری دانشگاه دارند:- مدیریت امور پژوهشی:
مسئول برنامه‌ریزی و نظارت بر طرح‌های پژوهشی، تسهیل فرآیندهای تحقیقاتی و مدیریت رویدادهای دانشگاهی. - مدیریت ارتباط با صنعت:
پل ارتباطی میان دانشگاه و صنایع مختلف برای انتقال دانش، توسعه همکاری‌های پژوهشی و اجرای پروژه‌های صنعتی. - مدیریت امور فناوری:
تمرکز بر حمایت از ایده‌های نوآورانه، توسعه فناوری‌های نوظهور و هدایت پروژه‌های فناورانه در راستای نیازهای ملی و منطقه‌ای. - مدیریت برنامه‌ریزی و اجرا:
تدوین استراتژی‌های اجرایی برای فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه و پایش اثربخشی برنامه‌ها.
نقش فناوری‌های نوظهور در تحول پژوهشی و صنعتی
- فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، بلاک‌چین، نانوفناوری، انرژی‌های تجدیدپذیر، زیست‌فناوری و ... به‌عنوان محرک‌های اصلی توسعه در دنیای امروز، در کانون توجه این معاونت قرار دارند. این فناوری‌ها نه تنها امکان حل مسائل پیچیده را فراهم می‌کنند، بلکه زمینه‌ساز ایجاد فرصت‌های جدید در حوزه‌های پژوهشی و صنعتی هستند. معاونت پژوهش و فناوری با حمایت از طرح‌های پژوهشی مرتبط با این فناوری‌ها، نقش خود را در تقویت اقتصاد دانش‌بنیان ایفا می‌کند.